तिथि का, दिन का, ऋतुओं का, युग इत्यादि का आरम्भ कब होता है

तिथि का आरम्भ, वार का आरम्भ तथा दिन का आरम्भ उस स्थानपर् सूर्योदय से होता है। अँगरेजी तारीख का आरम्भ आधी रात से होता है। अँगरेजी वर्ष जनवरी से आरम्भ होता है। विक्रम सम्वत् का आरम्भ चैत्र शुक्ल प्रतिपदा से होता है। मास का आरम्भ कृष्ण प्रतिपदा से होता है। पक्ष का आरम्भ प्रतिपदा से

तिथि का, दिन का, ऋतुओं का, युग इत्यादि का आरम्भ कब होता है Read More »

तिथि किसे कहते हैं

चन्द्रमा की एक कला को तिथि कहते हैं। तिथियाँ 1 से 30 तक एक मास में 30 होती हैं। ये पक्षों में विभाजित हैं। प्रत्येक पक्ष में 15 – 15 तिथियाँ होती हैं। इनकी क्रम – संख्या ही इनके नाम हैं। ये हैं – प्रतिपदा द्वितीया तृतीया चतुर्थी पञ्चमी षष्ठी स्पतमी अष्टमी नवमी दशमी एकादशी

तिथि किसे कहते हैं Read More »

भारतीय ज्योतिष अनुसार ग्रहों का शरीर के विभिन्न भागों पर प्रभाव

ज्योतिषशास्त्र के अनुसार विभिन्न ग्रह निम्न शरीर रचनाओ को नियन्त्रित करते हैं- सूर्य – अस्थि, जैव-विद्धुत्, श्वसनतन्त्र, नेत्र। चन्द्रमा – रक्त्त, जल, अन्तःस्त्रावी ग्रन्थियाँ ( हार्मोन्स ), मन। मङ्गल – यकृत्, रक्त्तकणिकायें, पाचनतन्त्र। बुध – अङ्ग-प्रत्यङ्ग-स्थित तन्त्रिकातन्त्र, त्वचा। बृहस्पति – नाडीतन्त्र, स्मृति, बुद्धि। शुक्र – वीर्य, रज, कफ, गुप्ताङ्ग। शनि – केन्द्रिय नाडीतन्त्र। राहु-केतु –

भारतीय ज्योतिष अनुसार ग्रहों का शरीर के विभिन्न भागों पर प्रभाव Read More »

दिव्य नदी गङ्गा को स्वच्छ रखने का ढङ्ग पुराणों में ही व्याप्त

वर्तमान काल में दिव्य नदी गङ्गा का जल इतना प्रदूषित हो चुका है कि ये सिञ्चायी अथवा कपड़े धोने के लिये भी अयोग्य है। ये वो नदी है जिसके जल को अमृत तुल्य माना जाता है तो जो सर्व पाप विनाशनी मानी जाती है। आधुनिक समय में उद्योगों तथा नगरों के मल से प्रभावित हो कर

दिव्य नदी गङ्गा को स्वच्छ रखने का ढङ्ग पुराणों में ही व्याप्त Read More »

पद्मपुराण अनुसार दिव्य नदी गङ्गा की महिमा

पवित्राणां पवित्रं या मङ्गलानां च मङ्गलम् । महेश्वरशिरोभ्रष्टा सर्वपापहरा शुभा ।। गङ्गा गङ्गेति यो ब्रूयाद् योजनानां शतैरपि। मुच्यते सर्वपापेम्यो विष्णुलोकं स गच्छति।। स्नानात् पानाच्च जाह्नव्यां पितॄणां तर्पणात्तथा। महापातकवृन्दानि क्षयं यान्ति दिने दिने।। तपोभिर्बहुभिर्यज्ञैर्व्रतैर्नानाविधैस्तथा । पुरुदानैर्गतिर्या च गङ्गां संसेव्य तां लभेत्।। पुनाति कीर्तिता पापं दृष्टा भद्रं प्रयच्छति। अवगाढा च पीता च पुनात्यासप्तमं कुलम्।। भगवान् शङ्कर के

पद्मपुराण अनुसार दिव्य नदी गङ्गा की महिमा Read More »

देवी सीता को अशोक वाटिका में सर्व प्रथम किसने देखा था

यदि आप सोच रहे हैं कि हनुमान ने ही सर्व प्रथम अशोक वाटिका में देवी सीता को देखा था तो आप एक घटना भूल रहे हैं जो कि हनुमान के लङ्का पहुँचने से पहले घटी थी। वस्तुतः उस घटना से ही हनुमान को ज्ञात हुआ था कि देवी सीता कहाँ पर हैं। आयें इस घटना

देवी सीता को अशोक वाटिका में सर्व प्रथम किसने देखा था Read More »

भारतीय ज्योतिष विज्ञान के अनुसार कितने प्रकार के महीने होते हैं

सौरमास – इस मास का सम्बन्ध सूर्य से है। पृथ्वी की वार्षिक गति के कारण सूर्य विभिन्न राशियों को भोगता हुआ प्रतीत होता है। सूर्य एक राशि में जितनी अवधि तक रहता है उस अवधि को एक सौर मास कहा जाता है। राशियों की लम्बाई में अन्तर होने के कारण सौर मास कम-से-कम 29 दिन

भारतीय ज्योतिष विज्ञान के अनुसार कितने प्रकार के महीने होते हैं Read More »

भारतीय महीनों के नाम कैसे पड़े–महीनों का नामकरण

चान्द्र मासों के नाम नक्षत्रों के नाम पर रखे गये हैं। पूर्णिमा को जो नक्षत्र होता है, उस नक्षत्र के नाम पर उस मास का नाम रख दिया गया। चन्द्रमा चैत्र शुक्ल प्रतिपदा को अश्विनी नक्षत्र पर प्रकट हुआ था तथा पूर्णिमा को चित्रा नक्षत्र पर आया। इस कारण प्रथम मास का नाम चैत्र पड़ा।

भारतीय महीनों के नाम कैसे पड़े–महीनों का नामकरण Read More »

भारतीय दिनों के नाम कैसे पड़े–वारों का क्रम कैसे बना

हमारे ऋषि-मुनियों ने ठोस वैज्ञानिक आधार पर सप्ताह के वारों का क्रम निर्धारित किया है । पृथ्वी और सूर्य से घनिष्ठ सम्बन्ध रखने वाले सात ग्रहों की कक्षाओं के अनुसार सात वार निश्चित किये गये हैं, जो सम्पूर्ण विश्व में प्रचलित हैं। वार शब्द ( वासर ) दिन का ही संक्षिप्त रूप है। एक अहोरात्र

भारतीय दिनों के नाम कैसे पड़े–वारों का क्रम कैसे बना Read More »

द्रौपदी ने भगवान कृष्ण को अपनी रक्षा हेतु कैसे पुकारा था

परम भक्तिमती द्रौपदी जिनकी गणना महान सतियों में होती है पाण्डवों की पत्नी तथा भगवान श्री कृष्ण की परम भक्त तथा प्रिय थीं। जब हस्तिनापुर की भरी सभा में दुशासन द्वारा अपमानित हो रही थीं और कोई उनकी सहायता हेतु आगे ना आया तो उन्होनें अपने अराध्य तथा परम सखा कृष्ण का ध्यान किया। उनके

द्रौपदी ने भगवान कृष्ण को अपनी रक्षा हेतु कैसे पुकारा था Read More »

How to say I am fine in Hindi

While learning to say how to say I am fine in Hindi, you will find out that the phrase is similar to ‘I am good in Hindi’. Though you may want to use these phrases at different times using different emotions, yet the words will remain same. If you have any feedback, question or suggestion

How to say I am fine in Hindi Read More »

How to say I am sorry in Hindi

This phrase is really useful for your interaction with people and also in crowded places like Metro etc. While learning how to say I am sorry in Hindi, you must understand that the feeling can be conveyed in a number of ways. However, literally speaking, they may have a different translation. Like if you want

How to say I am sorry in Hindi Read More »

How to say I am good in Hindi

While learning how to say I am good in Hindi, you don’t have to worry too much about the choice of words. It’s a straight-forward phrase and can be easily memorized by people who have started learning Hindi just now. There is no consideration of gender or singular plural usage of words. If you have

How to say I am good in Hindi Read More »

Reaction from Pune based tech Startup SpiderG on Twitter Seva launched by Government of India

Ashwani Rathore, CEO and Co-Founder, SpiderG: Key expectations from the Twitter Seva Twitter Seva from Government of India is a great initiative. It will support budding entrepreneurs. Below are key expectations from the Twitter Seva: Splitting up of regulatory issues: This Twitter Seva should split-up regulatory issues related to Startup ecosystem and work towards the

Reaction from Pune based tech Startup SpiderG on Twitter Seva launched by Government of India Read More »